"Tragedia Górnoślązaka polega na tym, że nie jest on ani Polakiem ani Niemcem,
ale własnie Górnoślązakiem, i że w każdym wypadku robi mu się krzywdę, gdy zalicza się go do Polski albo do Niemiec."August Scholtis, pisarz
Mało co tak denerwuje Ślązaków jak twierdzenie, że "zaciągają po śląsku". Owszem, Ślązacy przeciągają niektóre głoski odmiennie niż w języku polskim, szczególnie w pytaniach, ale czy "zaciągają"? Zaciąganie jest charakterystyczne we wschodnich gwarach polskich, głównie mieszkańców dawnych polskich Kresów Wschodnich. Ślązacy nie mówią jednak śpiewnie, ale twardo, "dudniąc". U Ślązaków pomylenie ich z "gorolami ze wschodu" budzi szczególną irytację, ponieważ jak mało kto uczuleni są na odrębność własnej kultury. Ślązacy mają za złe władzy centralnej traktowanie ich przedmiotowo, jedynie pod kątem zasobów gospodarczych Śląska oraz nie rozumienie ich potrzeb duchowych i materialnych.
Nalepka na Śląsku wyrażająca niechęć do unifikacji z Zagłębiem
- "ZOGUYMBJE DO KJELECKIGO!!!" Fot. Misaki/arnold7
Niewielka część Górnego Śląska została decyzją państw zwycięskich po I wojnie światowej przydzielona odrodzonej wówczas Polsce. Po II wojnie światowej niemal cały Górny Śląsk (bez części czeskiej) został przyznany Polsce, której obszar, na skutek nacisku Związku Radzieckiego, został przesunięty znacznie na zachód. Oba te wydarzenia wywarły wielki wpływ na kulturę rdzennych mieszkańców Śląska. Dolny Ślask bardzo szybko, jeszcze za czasów piastowskich, przyjął kulturę niemiecką. W Górnym Śląsku, położonym względem stołecznego Wrocławia, bardziej peryferyjnie, obroniła się jednak kultura i mowa zachodniosłowiańska, bliska morawskiej i polskiej. Zamieszkujący Górny Śląsk autochtoniczni Ślązacy są obecnie w większości miejscowości miejszością. Zarówno w polskiej jak i czeskiej części Górnego Śląska w okresie komunizmu śląskość była urzędowo wypierana przez kulturę ogólnopolską i ogólnoczeską. Ślązacy obronili jednak swoją odrębność i we Wspólnocie Europejskiej, jako wyrazista społeczność regionalna, stają się etnicznym skarbem Europy, coraz mocniej wspieranym przez instytucje państwowe (chociaż wciąż zdecydowanie słabiej niż mniej liczni Górale czy Kaszubi).
Specyfika wschodniego Górnego Śląska wyraża się przede wszystkim jego przemysłowym charakterem - z kopalniami, hutami i innymi zakładami wielkoprzemysłowymi. W Polsce ten krajobraz jest utożsamiany z okręgiem katowickim, a w Czeskiej Republice z okregiem ostrawskim. W obu przypadkach w skład tych przemysłowych rejonów wchodzą ziemie nieśląskie - w przypadku polskim Zagłębie Dąbrowskie, a w przypadku czeskim Północne Morawy. Wschodni Górny Śląsk jest więc postrzegany poprzez przemysł stereotypowo. Tym bardziej, że na jego obszarze znajdują sie również tereny o dużej wartości przyrodniczej (liczne rezerwaty), turystycznej i rekreacyjnej (góry Beskidu Śląskiego) oraz wielkie przestrzenie gospodarki rolniczej na zachodzie.
"Spędziłem trzy (tylko czy aż?) tygodnie na Górnym Śląsku. Dzień w dzień: rano do sklepu - nie rozumiem ni w ząb, o czym dziouchy przy mięsnym godajom. W robocie - to samo. W sobotę przy piwku jeszcze gorzej. Pokochałem Śląsk i Ślązaków. Nie jestem Gorolem - wyjechałem po wykonaniu zlecenia. I jest mi żal i wstyd, że kochana Polska Ludowa tak wydoiła tę ziemię (także nasyłając dziesiątki, jeżeli nie setki tysięcy Goroli) a potem zostawiła (już Najjaśniejsza RP) jak zużytą prezerwatywę." seroo1 FGW 15.12.07
Województwo śląskie - jedno z 16 województw, jednostka samorządu terytorialnego i jednostka podziału administracyjnego Polski. Województwo zostało utworzone 1 stycznia 1999 na mocy Ustawy o samorządzie województwa z 5 czerwca 1998. Stolicą województwa są Katowice. Województwo śląskie jest jedynym województwem w Polsce, w którym jest więcej powiatów grodzkich (19) niż powiatów ziemskich (17).
HISTORIA. Obecne województwo śląskie zostało utworzone w 1999 roku z województw poprzedniego podziału administracyjnego: katowickiego (oprócz gmin powiatów olkuskiego1 i chrzanowskiego oraz gminy Brzeszcze z powiatu oświęcimskiego), bielskiego (oprócz gmin powiatów suskiego, wadowickiego i oświęcimskiego), częstochowskiego (oprócz gmin znajdujących się obecnie w powiatach oleskim (6 gmin), pajęczańskim (3 gminy), radomszczańskim (2 gminy) i włoszczowskim (3 gminy), 1 Gmina miejska Sławków znalazła się początkowo w powiecie olkuskim w woj. małopolskim. 1.I.2002 została, przeniesiona do powiatu będzińskiego w woj. śląskim. W latach 1922-1939 istniało pierwsze polskie województwo śląskie, które miało status obszaru outonomicznego w kraju - było ono złożone jedynie w ziem śląskich, przyznanych Polsce w 1922 roku. W latach 1945-1950 istniało województwo śląsko-dąbrowskie, którego obszar po części pokrywał się z dzisiejszym województwem śląskim - zostało ono podzielone na późniejesze województwa katowickie i opolskie.
GEOGRAFIA. Położenie:Województwo śląskie jest położone na południu Polski, nad górną Wisłą, Odrą i Wartą i graniczy z Czechami i Słowacją. Pod względem geograficzno-fizycznym na terenie tego województwa znajdują się: Wyżyna Śląska, Wyżyna Krakowsko-Częstochowska, Pagóry Jaworznickie, Kotlina Oświęcimska, Płaskowyż Głubczycki, Płaskowyż Rybnicki, Beskid Śląski, Beskid Żywiecki, Beskid Mały, Kotlina Żywiecka. Geografia historyczna - podział powierzchni województwa śląskiego: 48% - Górny Śląsk należący do Śląska (Śląsk Cieszyński, ziemia pszczyńska, Górnośląskie Zagłębie Węglowe: ziemia lubliniecka, ziemia bytomska, ziemia katowicko-mysłowicka, ziemia rybnicko-raciborska, ziemia toszecko-gliwicka), 46% - ziemia krakowska należąca historycznie do Małopolski (Zagłębie Dąbrowskie, Żywiecczyzna, ziemia częstochowska), 7% - ziemie należące historycznie do Wielkopolski (ziemia sieradzka, ziemia wieluńska).
TRANSPORT I KOMUNIKACJA. Komunikacja: Przez województwo śląskie przebiega szereg linii kolejowych. Silnie rozwinięta jest też sieć dróg. Biegnie tędy Autostrada A4, E40 (trasa europejska), E75 (trasa europejska) oraz kilkanaście dróg krajowych i dróg wojewódzkich. Budowana jest kolejna autostrada - A1. Znajduje się tu międzynarodowy port lotniczy Katowice-Pyrzowice. Komunikacja miejska to przede wszystkim KZK GOP i MZK Jastrzębie Zdrój. Transport kolejowy:Województwo śląskie stanowi jeden z największych węzłów komunikacji kolejowej w Polsce - pasażerskiej i towarowej. Z katowickiego dworca kolejowego odjeżdżają pociągi wszystkich kategorii, w tym EuroCity i InterCity, zapewniające połączenia z największymi miastami w Polsce oraz z Czechami, Słowacją, Węgrami, Austrią i Niemcami. Dużą rolę odgrywają przewozy tranzytowe, także międzynarodowe. Funkcjonują tu cztery kolejowe przejścia graniczne: Zebrzydowice-Piotrowice, chałupki-Bogumin, Zwardoń-Skalite, Cieszyn-Czeski Cieszyn. Transport lotniczy: W odległości ok. 30 km na północ od centrum Katowic znajduje się międzynarodowy port lotniczy Katowice-Pyrzowice. Ma on terminal pasażerski oraz terminal cargo. Port obsługuje stałe połączenia rejsowe z ponad dwudziestoma lotniskami liniami lotniczymi: Air France, Centralwings, EuroLOT, LOT, Lufthansa, Wizz Air oraz Rainair. W województwie śląskim znajdują się też lotniska sportowe: w Katowicach (lotnisko Muchowiec), w Rybniku (lotnisko Gotartowice), w Gliwicach, Bielsku-Białej, Częstochowie. Transport wodny: Port Gliwice obecnie wraz ze stacją kolejową, terminalem celnym, wolnym obszarem celnym, bazą magazynową, parkingami i biurami jest jednym z elementów Śląskiego Centrum Logistyki. Port w Gliwicach uważany jest za najnowocześniejszy i najbardziej uniwersalny port śródlądowy w kraju. Poprzez sieć kanałów i rzekę Odrę połączony jest on z siecia kanałów niemieckich (Berlin) oraz morzem Bałtyckim.
OPIEKA MEDYCZNA. Ośrodki zdrowia: Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 1 im. prof. Józefa Gasińskiego w Tychach, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 2 w Jastrzębiu-Zdroju, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 3 w Rybniku, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 4 w Bytomiu, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny nr 5 im. św. Barbary w Sosnowcu, Wojewódzki Szpital Zespolony im. prof. dr Witolda Orłowskiego w Częstochowie, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny im. Najświętszej Maryi Panny w Częstochowie, Miejski Szpital im. dr. T. Chałubińskiego w Częstochowie, Szpital Hutniczy w Częstochowie, Wojewódzki Szpital Zespolony w Częstochowie, Szpital Wojewódzki w Bielsku-Białej, Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Lublińcu, Szpital Wielospecjalistyczny w Jaworznie, Szpital MSWiA w Katowicach, 106 Szpital Wojskowy z Przychodnią-Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Gliwicach, Okręgowy Szpital Kolejowy w Katowicach, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu, Częstochowskie Regionalne Centrum Chorób Serca i Naczyń, Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie Oddział w Gliwicach, Beskidzkie Centrum Onkologii im. Jana Pawła II w Bielsku-Białej, Centrum Psychiatrii w Katowicach, Wojewódzki Szpital Neuropsychiatryczny im dr Emila Cyrana w Lublińcu, Szpital dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Rybniku, Wielospecjalistyczny Szpital w Jaworznie, Wojewódzki Szpital Chorób Płuc im. dr Alojzego Pawelca w Wodzisławiu Śląskim, Wojewódzki Szpital Chirurgii Urazowej w Piekarach Śląskich, Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach, Centrum Leczenia Oparzeń w Siemianowicach Śląskich, Wojewódzki Ośrodek Lecznictwa Odwykowego i Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w Gorzycach, Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka i Matki w Katowicach, Centrum Pediatrii im. Jana Pawła II w Sosnowcu, Wojewódzki Zakład Opieki Zdrowotnej nad Matką, Dzieckiem i Młodzieżą w Częstochowie, Wojewódzkie Centrum Pediatrii Kubalonka w Istebnej, Wojewódzki Szpital Rehabilitacyjny dla Dzieci w Jastrzębiu-Zdroju, Chorzowskie Centrum Pediatrii i Onkologii im. dr. E. Hankego, Śląski Szpital Reumatologiczno-Rehabilitacyjny im. gen. Jerzego Ziętka w Ustroniu, Zespół Wojewódzkich Przychodni Specjalistycznych w Katowicach, Szpital Śląski w Cieszynie.
PRZEMYSŁ. Górnośląski Okręg Przemysłowy, zajmujący centralną część województwa, jest najsilniej uprzemysłowionym obszarem Polski. W województwie wyróżniamy jeszcze podmioty: Rybnicki Okręg Węglowy, Jaworznicko-Chrzanowski Okręg Przemysłowy, Bielski Okręg Przemysłowy, Częstochowski Okręg Przemysłowy, Katowicka Specjalna Strefa Ekonomiczna, Gliwicka Specjalna Strefa Ekonomiczna. Zakłady przemysłowe: kopalnie węgla kamiennego: Jastrzębska Spółka Węglowa; huty żelaza i metali nieżelaznych: Huta Katowice, Huta Bankowa, Huta Częstochowa, Huta Będzin, Huta Łaziska; koksownie: Koksownia Przyjaźń, Koksownia Radlin; przemysł motoryzacyjny: Fiat Auto Poland w Bielsku-Białej i zakłady Opel GM w Gliwicach; przemysł chemiczny; przemysł włókienniczy - największe ośrodki to Częstochowa i Lubliniec; przemysł materiałów budowlanych; przemysł energetyczny: Elektrownia Rybnik, Elektrownia Jaworzno III, Elektrownia Jaworzno II, Elektrownia Łagisza, Elektrociepłownia Będzin, Elektrownia Porąbka-Żar. Zasoby surowców mineralnych: pokłady węgla kamiennego, pokłady rud żelaza, pokłady rud cynku i ołowiu.
NAUKA I OŚWIATA: Szkoły wyższe: Akademia Ekonomiczna, Akademia Muzyczna, Akademia Polonijna, Akademia Wychowania Fizycznego, Akademia Sztuk Pięknych, Akademia Górniczo-Hutnicza, Akademia Techniczno-Humanistyczna, Akademia im. Jana Długosza, Bielska Wyższa Szkoła Biznesu i Informatyki im. J. Tyszkiewicza, Gliwicka Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości, Górnośląska Wyższa Szkoła Handlowa, Wyższa Szkoła Hotelarstwa i Turystyki, Górnośląska Wyższa Szkoła Pedagogiczna, Górnośląska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości, Międzynarodowa Szkoła Bankowości i Finansów, Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna, wydział tańca współczesnego, Politechnika Śląska, Wyższa Szkoła Lingwinistyczna, Politechnika Częstochowska, Polska Akademia Nauk, Polsko-Japońska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych, Śląska Akademia Medyczna, Wyższe Seminarium Duchowne Archidiecezji Częstochowskiej, Śląska Wyższa Szkoła Informatyki, Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania, Uniwersytet Śląski, Centralna Szkoła Państwowej Straży Pożarnej, Wyższa Szkoła Bankowa, Wyższa Szkoła Administracji, Wyższa Szkoła Bankowości i Finansów, Wyższa Szkoła Bankowości i Finansów, Wyższa Szkoła Biznesu, Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji, Wyższa Szkoła Filozoficzno-Pedagogiczna, Wyższa Szkoła Handlowa, Wyższa Szkoła Humanistyczna, Wyższa Szkoła Humanistyczno-Ekonomiczna, Wyższa Szkoła Pedagogiczna TWP, Instytut Pedagogiki, Wyższa Szkoła Planowania Strategicznego, Wyższa Szkoła Sztuk Performatywnych, Wyższa Szkoła Sztuki Stosowanej, Wyższa Szkoła Techniczna, Wyższa Szkoła Technologii Informatycznych, Wyższa Szkoła Umiejętności Społecznych, Wyższa Szkoła Zarządzania i Nauk Społecznych, Wyższa Szkoła Humanitas, Wyższa Szkoła Zarządzania Marketingowego i Języków Obcych, Wyższa Szkoła Zarządzania Ochroną Pracy, Wyższe Seminarium Duchowne Braci Mniejszych, Wyższe Śląskie Seminarium Duchowne, Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych, Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych, Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych, Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych, Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych, Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych, Prywatne Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych, Prywatne Nauczycielskie Kolegium Języków Obcych.
KULTURA. Biblioteki: Biblioteka Śląska. Muzea: Muzeum Śląskie, Muzeum Górnośląskie, Muzeum Śląska Cieszyńskiego, Muzeum Zagłębia, Muzeum Górnictwa Węglowego, Tyskie Muzeum Piwowarstwa, Muzeum Maszyn Biurowych, Muzeum Nośników Danych, Muzeum Prawa i Prawników Polskich, Muzeum Geologii Złóż, Muzeum Archidiecezjalne, Muzeum Misyjne OO. Franciszkanów, Muzeum Najmniejszych Książek Świata Zygmunta Szkocnego, Muzeum Biograficzne P. Stellera, Muzeum Sztygarka, Muzeum Historii Katowic, Muzeum Historii Jaworzna, Muzeum Dzwonków, Centralne Muzeum Pożarnictwa, Centrum Scenografii Polskiej, Górnośląski Park Etnograficzny, Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego, Izba Śląska, Sztolnia Czarnego Pstrąga, Główna Kluczowa Sztolnia Dziedziczna, Skansen górniczy "Królowa Luiza", Skansen podziemny "Guido", Zabytkowa kopalnia "Ignacy", Państwowe Muzeum Wnętrz Zabytkowych, Muzeum Prasy Śląskiej, Skansen Zagroda Wsi Pszczyńskiej. Teatry: Teatr Śląski, Teatr Zagłębia, Śląski Teatr Tańca, Teatr Rozrywki, Teatr GuGalander, Teatr Ateneum, Teatr Korez, Teatr Cogitatur, Teatr Nowy, Teatr Locus, Teatr Iluzji, Teatr Domisol, Teatr Mały, Teatr Gry i Ludzie, Teatr Dzieci Zagłębia, Teatr Wielkie Koło, Teatr Peventorium, Teatr Lalki i Aktora "Arena", Gliwicki Teatr Muzyczny, Kinoteatr Rialto, Kinoteatr Tęcza, Kinoteatr Bałtyk, Kinoteatr X, Suka Off, Teatr Ziemi Rybnickiej, Teatr Polski, Teatr Lalek "Banialuka", Teatr im. Adama Mickiewicza, Teatr From Poland, Teatr im. Adama Mickiewicza. Muzyka: Filharmonia Śląska, Filharmonia Zabrzańska, Filharmonia Częstochowska, Opera Śląska, Estrada Śląska, Rawa Blues Festiwal, Metalmania, Mayday Festiwal, Off Festival, Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, Międzynarodowy Konkurs Dyrygentów im. G. Fitelberga, Międzynarodowy Festiwal Orkiestr Wojskowych, Państwowy Zespół Pieśni i Tańca "Śląsk".
TURYSTYKA I WYPOCZYNEK. Beskid Śląski jest terenem turystycznym, na jego terenie znajdują się liczne ośrodki sportów zimowych, a także bazy turystyczne oraz szlaki turystyczne. Województwo śląskie jest miejscem o dużej liczbie jezior (szczególnie sztucznych) - wiele z nich umożliwia uprawianie sportów wodnych, np. zbiornik Pogoria w Dąbrowie Górniczej czy Zalew Rybnicki w Rybniku. na terenie województwa śląskiego znajdują się tereny pieszych wędrówek, wspinaczki skałkowej oraz speleologii na terenie Jury Krakowsko-Częstochowskiej tzn. Szlak Orlich Gniazd. Miejscowości wypoczynkowe województwa śląskiego: Szczyrk, Ustroń, Wisła, Kroczyce, Istebna, Brenna, Korbielów, Zwardoń, Rudy. Obiekty turystyczne województwa śląskiego: Klasztor na Jasnej Górze w Częstochowie, Zamek w Pszczynie, Zamek Piastowski w Gliwicach, Zespół klasztorno-pałacowy w Rudach, Zamek w Rybniku, Radiostacja gliwicka, Stare Miasto w Gliwicach, Zamek w Będzinie, Zamek w Chudowie, Zamek w Lublińcu, Zamek w Podzamczu koło Ogrodzieńca, Zamek w Olsztynie koło Częstochowy, Skansen górnictwa "Luiza" i "Guido" w Zabrzu, Kopalnia Rud Srebronośnych w Tarnowskich Górach, Skansen Kolei Wąskotorowych w Rudach, Centralne Muzeum Pożarnictwa w Mysłowicach, Trójkąt Trzech Cesarzy w Mysłowicach, Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku w Chorzowie, Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryji Panny w Rudach, Zabytki jurysdykcji karnej, Bazylika św. Antoniego w Rybniku, Kościół św. Mikołaja z XIII wieku w Lublińcu, Gotycki kościół pw. św. Trójcy w Wodzisławiu Śląskim z II poł. XV w., Kościół św. Katarzyny z 1534 r. w Rybniku, Kolegiata Św. Wojciecha i św. Katarzyny z XVI w. w Jaworznie, Dwór obronny w Jastrzebiu-Zdroju, Park Zdrojowy w Jastrzębiu-Zdroju, Zamek Sułkowskich w Bielsku-Białej, Katedra św. Mikołaja w Bielsku-Białej, Kościół św. Jakuba w Lubszy k/Lublińca z XIV w., Stare Miasto w Cieszynie XIII-XX w., Góra Zamkowa w Cieszynie XI-XIX w., Kaplica Zamkowa na Górze Zamkowej w Cieszynie (Rotunda) XI/XII w., Relikty wieży ostatecznej obrony i fragmentów zamku w na Górze Zamkowej w Cieszynie XII-XVI w., Wieża "Piastowska" na Górze Zamkowej w Cieszynie XIV w., Kościół św. Marii Magdaleny w Cieszynie z nekropolią Piastów Śląskich XIII-XIX w.
PRZYRODA. Na terenie województwa ślaskiego znajdują się kompleksy leśne, których historyczne i umowne nazwy to: Bory Niemodlińskie, Bory Stobrawskie, Lasy Lubliniecko-Świerklanieckie, Lasy Raciborskie, Lasy Pszczyńskie. Parki krajobrazowe województwa śląskiego: Wojewódzki Park Kultury i Wypoczynku, Babiogórski Park Narodowy, Park Krajobrazowy Beskidu Małego, Park Krajobrazowy Beskidu Śląskiego, Park Krajobrazowy Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich, Park Krajobrazowy Lasy nad Górną Liswartą, Park Krajobrazowy Orlich Gniazd, Park Krajobrazowy Stawki, Załęczański Park Krajobrazowy, Żywiecki Park Krajobrazowy, Rezerwat przyrody Dolina Żabnika, Rezerwat sasanek.
SPORT. Ważniejsze kluby sportowe województwa śląskiego: AZS Częstochowa, AWF Mickiewicz Katowice, AZS AWF Katowice, AZS US Katowice, Błękitni Aniołów, GKS Katowice, HC GKS Katowice, Hetman Szopienice, HKS Szopienice, Rozwój Katowice, MK Katowice, MKS Pałac Młodzieży Katowice, Naprzód Janów Katowice, Policyjny Klub Sportowy Katowice, Sparta Katowice, Dąb Katowice, EKS Katowice, FC Katowice, Górnik Katowice, KS Baildon Katowice, Pogoń Katowice, Zagłębie Sosnowiec, Czarni Sosnowiec, GKS Płomień Milowice, Victoria Lubliniec, K.P. Polska Energia SSA Sosnowiec, Piast Gliwice, Carbo Gliwice, Polonia Bytom, Szombierki Bytom, Górnik Miechowice, Rozbark Bytom, Stal Bobrek Bytom, Browary Tyskie Bobry Bytom, Zefir Bytom, Górnik Zabrze, Gwarek Zabrze, Walka Zabrze, Sparta Zabrze, Slavia Ruda Śląska, Grunwald Ruda Śląska, Urania Ruda Śląska, GKS 71 Tychy, GKS Tychy, Ruch Chorzów, Raków Częstochowa, AKS Chorzów, Dynamit Chorzów, Alba Elcho Chorzów, Szczakowianka Jaworzno, Victoria Jaworzno, Vitoria Częstochowa, RKS Grodziec, Śląsk Świętochłowice, Naprzód Lipiny, KS Strzybnica, CKS 1924 Czeladź, Concordia Knurów, Ruch Radzionków, MMKS Dąbrowa Górnicza, Sparta Lubliniec, ROW Rybnik, RKM Rybnik, RMKS Rybnik, TS Volley Rybnik, Odra Wodzisław, GKS Jastrzębie, Piast Cieszyn (obecnie Mieszko-Piast), KS Jastrzębski Węgiel, BKS Stal Bielsko-Biała, TS Podbeskidzie Bielsko-Biała, KS Naprzód 23 Rydułtowy dawny GKS, KS Wisła Ustronianka, Włókniarz Częstochowa.
PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY: Powiaty ziemskie województwa śląskiego: powiat cieszyński, wodzisławski, będziński, bielski, żywiecki, tarnogórski, częstochowski, zawierciański, gliwicki, raciborski, pszczyński, mikołowski, kłobucki, lubliniecki, rybnicki, myszkowski, bieruńsko-lędziński. Miasta województwa śląskiego: Katowice, Częstochowa, Sosnowiec, Gliwice, Zabrze, Bytom, Bielsko-Biała, Ruda Śląska, Rybnik, Tychy, Dąbrowa Górnicza, Chorzów, Jaworzno, Jastrzębie-Zdrój, Mysłowice, Siemianowice Śląskie, Będzin, Żory, Tarnowskie Góry, Piekary Śląskie, Racibórz, Świętochłowice, Zawiercie, Wodzisław Śląski, Knurów, Mikołów, Cieszyn, Czechowice-Dziedzice, Czeladź, Myszków, Żywiec, Lubliniec, Czerwionka-Leszczyny, Pszczyna, Łaziska Górne, Rydułtowy, Bieruń, Pyskowice, Orzesze, Radlin, Radzionków, Lędziny, Ustroń, Skoczów, Pszów, Kłobuck, Wisła, Blachownia, Wojkowice, Poręba, Kalety, Imielin, Miasteczko Śląskie, Łazy, Sławków, Koniecpol, Szczyrk, Siewierz, Kuźnia Raciborska, Krzepice, Ogrodzieniec, Żarki, Woźniki, Szczekociny, Toszek, Strumień, Wilamowice, Koziegłowy, Krzanowice, Pilica, Sośnicowice.
WOJEWODOWIE. Wojewodowie Śląscy (1922-1939): Józef Rymer, Antoni Schultis, Tadeusz Koncki, Mieczysław Bilski, Michał Grażyński. Przewodniczący Wojewódzkiej Rady Narodowej: Jerzy Ziętek. Wojewodowie Śląsko-Dąbrowscy (1945-1948): Jerzy Ziętek, Aleksander Zawadzki. Wojewodowie Katowiccy (1952-1997): Bolesław Jaszczuk, Jerzy Ziętek, Stanisław Kiermaszek, Zdzisław Legomski, Henryk Lichoń, Roman Paszkowski, Tadeusz Wnuk, Wojciech Czech, Eugeniusz Ciszak. Wojewodowie Śląscy (1997-...): Marek Kempski, Wilibald Winkler, Lechosław Jarzębski, Tomasz Pietrzykowski, Zygmunt Łukaszczyk.
